Andolsun Biz Kur’ân’ı düşünüp öğüt alınması için kolaylaştırdık. Düşünüp öğüt alan yok mudur? (Kamer 17,22,32,40)
Bakış açısını netleştirmek: Kur’ân’a, diğer kitaplardan farkını, üzerimizde Allah’ın ne büyük bir lûtfu olduğunu ve O’na olan ihtiyacımızın şiddetini anlayıp hissettiğimiz ölçüde yöneliriz.
Öyleyse, Kur’ân’a olan ihtiyacımızın şiddetini ortaya koyan, bizi sarsan, O’nu okumak için harekete geçiren şeyleri gayet dikkatli bir şekilde düşünelim ve alt alta yazalım.
Allah’ın Kur’ân’daki ilk emri “Oku!” iken, genel anlamda “okumak” ve özel anlamda “Kur’ân’ı okumak” ve anlamaya çalışmak, hayatımızda kaçıncı sırada yer alıyor? Nelerin altında? Niçin? Bu soruların cevabından kaçmayalım ve harekete geçmek için kendimizi sorgulayalım.
Hareket noktanız: Sizi Kur’ân’a en çok çeken bir âyeti, bir olayı veya başka herhangi bir şeyi düşünün ve hemen yakınınızdaki Kur’ân’a uzanın.
İlginizi en çok çeken konular: Okumak için önce ilginizi en çok çeken, ihtiyaç hissettiğiniz âyetlerden veya konulardan başlayın. Bu konuda meâlde bulunan “İçindekiler” bölümünden faydalanabilirsiniz. Detay isterseniz, özel olarak bu konuda hazırlanmış kitaplardan faydalanın. Konulu okuma, size değişik bakış açıları kazandırır ve yepyeni ufuklara doğru götürür.
Kur’ân’ı her gün en az bir defa açıp bakın: Eğer Kur’ân’ı her gün açıp okuma gücünü kendinizde bulamıyorsanız, en az günde bir defa açıp bakın ve kapatın. Okumak için açmasanız bile, gözünüze bir âyet meâli ilişebilir. İçinizden bir ses, “Bir âyet olsun oku!” diyebilir.
Alışkanlık haline getirmek için: Allah’ın bize neler söylediğini okumaya ve anlamaya yeterli vakit ayırıp ayırmadığımızı sorgulayarak, çok az bir süre de olsa kendimizi okumaya ikna edebilir, süreci böylece başlatabiliriz. Süre az olduğu için kendimizi ikna daha kolay olur. Öyleyse, başlangıç olarak, kendimize, belirli zamanlarda, çok az bir süre de olsa okuma mecburiyeti getirelim. Sonra bu süreyi azar azar artırabilir ve şekillendirebiliriz.Bu kolay uygulamanın kısa zamanda meyvelerini toplayacak ve hararetle başkalarına da tavsiye etmeye başlayacaksınız.
Bir dakikacık zaman: Okumak için illâ geniş zaman arayıp da sürekli tehir etmeyin. Bir dakikada bir âyet okusanız ve üzerinde azıcık düşünseniz, bu şekilde her gün sadece bir dakika ayırsanız bir senede 365 âyet eder. Peygamberimiz (s.a.v.), “Yapılan amellerin en hayırlısı, az da olsa devamlı olandır.” buyuruyor.
Her fırsatta ve mekanda: Otobüste, tramvayda, vapurda, trende, iş yerinde, bekleme sırasında, piknikte vs cebinizde taşıyacağınız küçük bir mealden bir dakikada âb-ı hayat fışkırabilir. Ve okuyabilecek herkese ne kadar da güzel örnek olur. Toplayın şimdiye kadar geçen yolculuk sürelerinizi ve az da olsa ne kadar okuyabileceğinizi; okumamış olmanın hüznünü yaşayacaksınız.
Hastalık ve sıkıntı dönemlerinde: İnsanın bir teselli ve çıkış yolu aradığı hastalık, sıkıntı ve bunalım dönemleri, yani o şiddetli ihtiyaç dönemleri, Kur’ân’ın yol göstericiliği ve ferahlatıcılığının câzip gelmesi açısından kolaylaştırıcı bir vesiledir. O İlâhî kapıdan girerseniz, dertlerinizi bitiren veya en azından hafifleten yepyeni dünyalara açılırsınız.
Sakıp Sabancı, bir Avrupa ülkesinde bir süre hastanede yatar. Bakar ki başucunda bir İncil… Hastanın okuması için bırakılmış. Türkiye’ye döndüğünde bunu anlatırken, ülkemizdeki hastanelerde de hastanın başucunda, onu hem ruhen güçlendirmek, hem de hastalığa karşı direncini artırmak üzere meâlli bir Kur’ân bulunması gerektiğini söyler.
Ailece: Aile fertleri her gün bir araya gelir, herkes bir âyet, iki âyet, üç âyet, yarım sayfa veya bir sayfa okur, diğerleri dinler. Üzerinde çok kısa konuşulur. Ama bu güzel uygulama mümkünse her gün yapılır.
Bir sayfa – on sayfa: Günde bir sayfa okusanız meâli bitirmeniz 2 sene sürmez. İki sayfa okusanız, 1 sene sürmez. Üç sayfa okusanız 6 ay kadar sürer. 10 sayfa okusanız 2 ay. Okuyabileceğiniz asgarî sayfa ile başlayabilirsiniz. Gazeteye, televizyona veya internete ayırdığınız kadar zaman ayırsanız; eğer öğrenciyseniz, tek bir ders kitabına ayırdığınız kadar zaman ayırsanız; neler olur, neler…
Hedef, plan ve değerlendirme: Kısa süreli hedefler tespit eder, basit bir plan yapar ve sık sık kendimizi değerlendirirsek uygulama kolaylaşır. Mesela, “Her gün şu kadar dakika ya da saat; veya şu kadar âyet veya sayfa okuyacağım. Üç gün sonra uygulama ve verim noktasından kendimi değerlendireceğim.” diyebilir ve her üç gün sonunda değerlendirme yapabiliriz. Bu değerlendirme sonuçlarına göre yeni hedefler tespit edebiliriz. Sonuçları küçük bir cep defterine not edersek, neler yaptığımızı ve neler yapabileceğimizi daha iyi görürüz.
Bilgisayarınızın ekranına ilk açılışı için şunu yazın ve çocuklarınıza da yazmalarını tavsiye edin: “Bugün ne okudun?” Benzer sözleri evde veya işyerinde en çok göreceğiniz yerlere koyabilir, hatta cep telefonunuza da yazabilir veya söyletebilirsiniz.
Okumalarınızı takip edip, okuduklarınızı ve kendinizi değerlendireceğiniz basit bir çizelge hazırlayabilir, hedeflerinizi gerçekleştirdikçe çizelgeyi de geliştirirsiniz.
Genel okuma yanında bazı konularda yoğunlaşma: Özel ilgi ve ihtiyaç duyduğunuz bazı konularda çeşitli tefsirlerden ve başka kitaplardan okumalar yapın, kendinizi o konuda geliştirin.
Birliktelik: Kur’ân’ın mânâsından sürekli istifade etme zevk ve alışkanlığını kazanan insanlarla sık sık görüşün. Onların başarılı oldukları uygulamaları kendi şartlarınıza uyarlayarak daha da geliştirmeye çalışın.
Aynı alışkanlığı kazanmak isteyen insanlarla görüş alışverişi yapın, birlikte kararlar alın, birbirinizi teşvik ve kontrol edin; “Hayırda yarışma” anlayışı içinde, hedefiniz aynı olduğu için hepinizi memnun edecek bir yarışma havasına girin. Bunu yapabildiğiniz kadar devam ettirin.
Hediye: Arkadaşlarınıza, dostlarınıza ve yeni evlenecek olanlara Meâlli Kur’ân hediye edin. Bu konuda size verilen hediyelerden sonra ilk fırsatta hediye eden kişiye geri bildirimde bulunun. Nasıl istifade ettiğinizi söyleyin. Bu hem sizi daha çok teşvik eder, hem de o kişiyi.
Kurulacak yuvanın kötülüklerden uzak, mutlu ve sürekli olması isteniyorsa, her insanın Allah’ın rehberliğine ihtiyacı olduğunu belirterek okumaya teşvik edin. Bunun olmazsa olmaz yaygın bir alışkanlık hâline gelmesine çalışın.
Ortam oluşturmak: Okuduklarınızdan uygun gördüğünüz yerleri başkalarına da okuyun. Onlardan da ihtiyaca en çok hitap ettiğini düşündükleri veya başka uygun buldukları âyet meâllerini size söylemelerini veya okumalarını isteyin.
Uygun yerlere koymak: Bulunduğumuz mekânlarda, bizim ve çevremizdeki diğer insanların elini uzatabileceği yakınlıktaki uygun yerlere meâl veya Kur’ân’dan âyetler içeren kitapçıklar koyabiliriz.
Sakin vakit – En verimli zaman dilimi: Gün içinde insanın veriminin en yüksek olduğu bir zaman dilimi vardır. “Sakin vakit” adı verilen bu zaman dilimi herkese göre değişir. Kimisi için gece yarısında, kimisi için sabahın erken saatlerindedir. O altın saatte Allah’ın Kitabı’nı düşünerek okumak, herhalde çok isabetli olur ve “en değerliye, en değerliyi vermek” Allah’ın da çok hoşuna gider.
Kur’ân insanlara nasıl gösterilmeli? Kur’ân insanlara, hiç bıktırmadan her zaman daha büyük bir zevk ve hevesle en çok okunan kitap; Allah’tan gelen en güzel ve en önemli bilgilerin en doğru kaynağı; her zaman en iyi yol gösterici; kitapların kitabı olan en güzel kitap; insanlığı mutluluğa götüren, insanı insan yapan değerlerin İlâhi menbaı; Allah’ın sözü olduğu için çözülenler yanında içinde kıyamete kadar çözülmeyi bekleyen daha nice güzellikler olan en büyük hazine olarak sunulmalıdır. O güzelliklerden örnekler sunulmalı, böylece O’ndaki Allah bilgisinin sonsuzluğu kanaati oluşturulmalıdır.
Büyükler, “Yârân istersen Kur’ân yeter!” demişler. Kur’ân’a, gerçekte olduğu gibi yârân olduğu, dost oladuğu idrâkiyle yaklaşmak ve başkalarını, özellikle çocuklarımızı o bakış açısıyla yaklaştırmaya çalışmak gerek.
Ah güzel örnek! En güzel yaklaşım ve etkileme tarzı, güzel örnek olmaktır. Güzel örnek olmanın özü, söylenenlerle yapılanların uyum içinde olmasıdır. Fakat bu, sevdirmek için yeterli olur mu? “Güzel örnek” meselesi genellikle yanlış anlaşılıyor. İyiyi, doğruyu, güzeli yapmak, “güzel örnek” olabilmek için tek başına yeterli olamıyor. Ya? Sevdirici, cezbedici, yapmaya teşvik edici olmayan hiçbir örnek, güzel örnek değildir.
Yunus ne diyor:
Bilmek olmak değildir,
Olmaya bak, olmaya.
Tavsiyede bulunurken: İnsanlara tavsiyede bulunurken dikkat etmemiz gereken üç basamak:
1. Sıcak bir yaklaşım, yani duygulara hitap,
2. Tavsiye,
3. Sebep veya sonucuna kısaca işaret etmek.
Mukayese ile farkın vurgulanması: Allah’ın sözünü okuyanla okumayan bir olmaz. “Hiç bilenlerle bilmeyenler bir olur mu?” İnsanların ne dediğini öğrenmek için ne kadar gayret sarf ediyoruz; acaba bizi ve tarihler boyunca her şeyi yaratan Allah bize neler söylüyor, merak etmemek mümkün mü?
“Allah kelâmının insanların kelâmına üstünlüğü, Allah’ın kullarına üstünlüğü gibidir.” Hadîs-i kudsîsinin penceresinden bakarak ve baktırarak Kur’ân’a dikkatleri daha kolay çevirmek mümkün.
Mukayese ile farkın vurgulanması, hedefe kestirmeden götüren, kısa ve keskin bir çözümdür. Çünkü, Hz. Ali (k.v.) Efendimizin ifadesiyle, “Nimetlerin kıymeti, ancak zıtların mukayesesi ile takdir edilir.”
Ailece bir arada, “her gün bir âyet”: Çocuklardan ve ailemizin her ferdinden, biz de dâhil, her gün akşam sofrasında veya sofradan sonra bir araya geldiğimizde, hangi ihtiyaca hitap ettiğini de söyleyeceği bir âyet meâlini okumasını isteyebiliriz. Âyet metnini de okursa daha güzel olacağını hatırlatır, fakat zorlamayız.
Bu, yapabilecekler için, “her sofrada bir âyet” şeklinde de uygulanabilir.
Hanımlar arası günlerde: Kur’ân sevdalısı hanımların, hanımlar arasındaki günlere katılarak, genel ihtiyaca hitap eden bir iki âyet meâli söyleyip üzerinde birkaç cümlecik konuşması. Başkalarını da her gelişlerinde bir tek âyet meâliyle gelmeleri için teşvik etmesi. Elbette âyet metni de okunursa daha güzel olur.
Herkes faal: Düzenlenen sohbete katılacak herkes önceden, istediği bazı âyetleri okur ve tefsirlerden açıklamalarına bakar. Sohbette okur ve anlatır. İnisiyatif alır. Herkes harekete geçer. Kendisini çok iyi yetiştirmiş olanlar ayrıca yine derslerini yapar.
Okutup ciddiyetle dinlemek: Bu metodu ilk defa İbni Kesîr’in “Hadîslerle Kur’ân-ı Kerîm Tefsiri” kitabının “İthaf”ında gördüm. Prof. Dr. Bekir Karlığa şunları söylüyordu: “Bu çalışmayı, çocuk yaşlarda bana, çok sevdiği İsmail Hakkı Bursevî’nin Rûhu’l-Beyan’ını okutarak, tefsir zevkini tattırmaya çalışan rahmetli babam Besnili İbrahim Hoca’nın ruhuna minnet ve hürmetle ithaf ediyorum.”
Allah Kelâmı’nı bu şekilde okutup dinleyerek sevdirmek ve anlaşılmasını sağlamak mümkün.
İşaretler koymak, cebimizde küçük bir defter veya cep bilgisayarı: Okuma sırasında işaretler koyabilir, sayfanın kenarına notlar alabilirsiniz. Hele küçük bir defteriniz ya da cep bilgisayarınız olur da oraya notlar alırsanız daha bir güzel olur. Hatırda da kalsın, satırda da…
Meâlini öğrendiğiniz veya orijinalini ezberlediğiniz âyetin sûre ismini ve âyet numarasını bilirseniz, bunun çok faydasını görürsünüz.
Bilgisayar, CD, MP3 çalar, radyo ve kaset çalardan dinleyerek: Bu imkanların biri olmazsa diğeri bugünün dünyasında artık hemen hemen herkeste var. Evde, yolda, işyerinde, bunu alışkanlık hâline getirebilirsiniz. Ayrıca ailece belli zamanlarda dinleyebilirsiniz. Sadece Kur’ân meâli okuyan radyo bile var.
Ne zaman başlamayı düşünüyorsunuz? Peki, sizi Allah’a daha çok yaklaştıracak ve bütün sıkıntıların çözüm kaynağına giden yol olan gayretlenmelere, Allah’ın dediklerini daha çok okumaya, dinlemeye, anlamaya ve yaşamaya götürecek bu adımları, mevcut hâlinizi aşacak şekilde uygulamaya ne zaman başlamayı düşünüyorsunuz?
Peygamberimiz (s.a.v.)’in “İki günü eşit olan kimse zarardadır.” Hadîs-i şerifini bu konuda uygulayalım. Başlangıçta ne kadar süre uygulayalım? Bir ay, on beş gün, on gün desek zor. Bir hafta desek o da biraz zor gözüküyor. Fakat üç gün uygulamayı az bir gayretle herhalde herkes yapabilir. Peki ne zaman uygulamaya başlayalım? Bugün mü, yarın mı? Bu soruya vereceğimiz cevabın arkasından şu Hadîs-i Şerif’i hatırlayalım ki, Peygamberimiz (s.a.v.), “Yarın yaparım, diyen helâk oldu.” buyuruyor.
Öyleyse, bugünden başlayalım ve kendimizi test edelim. Bakalım hayatımızda neler değişecek? Sonra da yapabildiğimiz kadar, zamanını artırarak, keyfiyetini güçlendirerek devam ettirelim.
Pano veya levha: Panoya büyük yazılarla her gün bir âyet veya duvara her gün yeni bir âyet, levha olarak asılabilir. Belli zamanlarda veya uygun zamanlarda anlamı hakkında konuşulur.
Merakı tahrik: Çeşitli âyetlerin konularına, anlamlarına veya başka özelliklerine dikkat çekilerek öğrenmek için meraklar tahrik edilir.
Her gün kaç kişiye kaç âyet: “Her gün en az on (beş, üç ya da bir) kişiye, ihtiyacına uygun bir âyet söyleyeceğim” diyerek kendimize söz verebilir ve çocuklarımız dahil -sıkmadan, zorlamadan- başkalarını da buna teşvik edebiliriz.
Sohbete başlamadan: Bir sohbet topluluğu oluştuğunda asıl sohbet konularına geçmeden önce herkesin bir âyet meâli -biliyorsa aynı zamanda metni- söylemesini, konu hakkında birkaç cümle söylemesini isteyebiliriz. Daha baştan topluluğun atmosferi değişir. Buna devam edildiğinde neler olur düşünün.
Her karşılaşmada: Arkadaşlar kendi aralarında anlaşarak, her karşılaştıklarında selâm kelâmdan sonra birbirlerine birer âyet meâli söyleyebilirler. Söyleyecekleri âyeti ihtiyaca göre seçmeye çalışırlar.
Mail ve/ya mesaj: Dostlarınıza, içinde âyet meâli olan bir mail ve/ya mesaj gönderin. Cuma’yı unutmamak üzere özellikle mübarek gün ve gecelerde.
Mübarek gün, gece ve aylar: Mübarek gün, gece ve aylarda, o gün ve gecelerle ilgili âyetlerin meâl ve tefsirine bakın, aranızda okuyun ve konuşun. En kıymetli zamanları en kıymetliye ayırın.
Namazda okumak, duâda söylemek: Mânâsı çok dikkatimizi çeken âyetlerin meâlini öğrendikten sonra metnini de ezberleyip namazlarda o tefekkür içinde okuyabiliriz. Veya o sözlerle Rabbimize duâ edebiliriz. Meselâ, Kur’ân’daki peygamber (a.s.) duâları, Ashâb-ı Kehf’in duâsı gibi.
Özellikle dikkat çekilen âyetler: Peygamber Efendimiz (s.a.v.)’in özellikle dikkat çektiği âyetlerin meâllerini, büyük zâtların bilhassa etkilendikleri ve vird edindikleri âyet-i kerime meâllerini öğrenebilir ve üzerinde mütâlaada bulunabiliriz.
İhtiyaç penceresinden bakarak: Hayatta ihtiyacımız olan her konuda bize yol gösterecek en az bir âyet öğrenmeyi ve yeri geldiğinde istifade etmeyi ve ettirmeyi kendimize amaç edinebiliriz. Bu çok dinamik bir süreç olur.
Günümüz dünyasında insanlığın en fazla ihtiyacı olan âyetleri öğrenebilir, insanlara, özelliklerine göre, çeşitli şekillerde sunabilir, Kur’ân’la o âyetlerin açtığı kapıdan muhatap olmalarını sağlayabiliriz.
Kur’ân! Acaip kitap!
Her şahsa tek tek hitap.. İstanbul, 1996
Özel problem veya ilgilerini bildiğiniz insana, ihtiyaçlarına hitap eden âyetleri okuduğunuzda, onu bam telinden yakalarsınız. İnsanların özellikle şiddetli ihtiyaç vakitlerine –üzüntü, sevinç ve kararsızlık halleri gibi– dikkat edin. Kime, hangi zamanda ne vereceğini çok iyi bilen mütehassıs bir doktor gibi olun.
İşte âyet: “İnsanları Rabbinin yoluna hikmetle ve güzel öğütlerle davet et ve onlarla olan mücadeleni en güzel şekilde yap…” (Nahl: 125)
Yalnız, söylediğini yapanın tesiri başka olur değil mi? Allah-ü Teâlâ, Fussilet Sûresi 33. âyette şöyle buyuruyor: “Allah’a çağıran, salih ameller (iyi işler) yapan ve ‘Şüphesiz ki ben Müslümanlardanım!’ diyen kimseden daha güzel sözlü kim olabilir!”
Bir tek âyet bile: Allah’ın gönderdiği bu Kitab-ı Azîm’e öyle bakın ki; bir insanın O’ndan okuyacağı tek âyet bile dünyasını değiştirebilir, karanlıklarını aydınlatabilir. Kur’ân hediye ederken içinizde o ümitle ve kalbinizden gelen o tebessümle hediye edin. Siz size düşeni, yani elinizden geleni en güzel şekilde yapmaya gayret edin. Sözü tesir ettirecek olan O. Her şeyi bilen O. Neyin, nerede, ne yapacağını siz bilemezsiniz.
Teşvik: Arkadaşlarınızı, çevrenizdeki herkesi, uygun olan her fırsatta, sıkmadan, zorlamadan, Kur’ân’da Allah’ın insanlara nasıl yol gösterdiğini, problemlere nasıl çözümler sunduğunu öğrenmeye teşvik edersiniz. Kamer Sûresi’nde Allah-ü Teâlâ, “Andolsun Biz Kur’ân’ı düşünüp öğüt almak için kolaylaştırdık. Düşünüp öğüt alan yok mudur?” âyetini dört defa tekrar buyurup öylesine dikkat çekiyor. Allah Resûlü (s.a.v.), “Kolaylaştırınız, güçleştirmeyiniz; müjdeleyiniz, nefret ettirmeyiniz.” buyuruyor. Teşvikte bu anlayış ihmal edilmemeli.
Uygun gördüğünüz insanları Kur’ân meâli dağıtmaya teşvik etmek de, -hatta kendinize vazife edinerek, her gün en az bir kişiyi teşvik- bu konuda yapılabilecek büyük hizmetlerden biridir. Kim bilir, öyle birine vesile olursunuz ki, sizden daha büyük ve güzel hizmetler yapar, sizi öylesine sevindirir.
Ezberlediğini yaz: Ezberlediğiniz meâli cebinizdeki küçük bir deftere yazabilirsiniz. Arada bir yazdıklarınıza göz atıp hatırlama ve pekiştirme imkânı da olur. Allah’ın kitabını mânâsıyla birlikte her zaman kafanızda taşıyamıyor olabilirsiniz ama o küçük gözüken adımlarla başlayan ezberler ihtiyaç vaktinde sizin ve başkalarının o kadar çok işine yarar ki, şaşırırsınız. Çorak toprağa âb-ı hayat gibi!
Her şeyimizle O’na yönelmek: Kur’ân okur ve dinlerken, yalnız aklımızla değil, kalbimiz, vicdanımız ve diğer lâtifelerimizle de O’na yönelmeliyiz. O’nun başka bir söz, Allah’ın sözü olduğunun idrâk ve heyecanı içinde.
Yeni yollar: Siz de yeni yollar bulabilirsiniz. “Bütün yolların sahibi”nden istersiniz, samimi olarak ararsınız, yeni ve belki de burada yazılanlardan çok daha güzel yollar lûtfeder.
Uygulamada ısrar: Uygulamada ısrar ve inat edin. İnat damarını olumsuz yönlerde çok kullanıyoruz, artık asıl kullanılması gereken yerlerde kullanalım.
Kısa sûreler, çok okunan sûre ve âyetler ve meâlleri: Çocuklar kısa sûreleri ezberlerken, Rabbimizin o sûrelerde bizlere neler anlattığını önce meâlden birlikte okuyabilir, üzerinde konuşabilir ve onların düşüncelerini dinleyebiliriz.
Çok okunan sûre ve âyetlerin meâllerini okumak veya okutup dinlemek de çok cazip ve sürekli etkileyici olur.
Yalnız, o âyetlerin mânâsının sadece o kısa meâllerden ibâret olmadığını, Allah sözü olduğu için mânâsının da sonsuz olduğunu anlatarak ve onların anlayacağı bazı bilgiler, örnekler sunarak. Bu konuda onların söyleyecekleri varsa onları da dinleyerek. Kur’ân’ın engin deryasını aksettirme noktasında, meâlin bire bir tercüme bile olamayacağını, bunun için “tercüme” değil “meâl” dendiğini de seviyelerine uygun bir dille anlatarak.
Bu yapılanlar, çocuğu Kur’ân’ın içine daha bilinçli olarak ve severek çekecek, Allah ile irtibatını artıracak ve güçlendirecektir.
Haddini bilmek: “Meâlcilik yapmak”tan özenle kaçınılmalı, haddi aşma ihtimalinin olduğu yorumlardan hemen uzaklaşılmalıdır. “Her âyetten bir şey çıkaracağım” mantığı doğru değildir. İlim, tecrübe vs. isteyen hususlarda susmamız icab edebilir.
Meâl okuyarak âdeta içtihat yapmaya, Kur’ân’ı çok iyi bilen ve yaşayan bir âlim gibi hüküm çıkarmaya kalkışan ve çıkmaz yollara sapanlar için ve bu tehlikeye düşme ihtimali ile karşı karşıya olan herkes için, Hz. Ali (k.v.) Efendimizin şu sözü sanırım yeterince koruyucu bir güce sahiptir: “Bilmedikleri yerde dursalardı sapıtmazlardı.” İnsanın her şeyi bilmesi mümkün değildir, şart da değildir. Haddini bilmeyen, kendini bilmez, Hâlık’ını bilmez.
Hürmet: Nerede okursak okuyalım, O’na bakışımızda, okuyuşumuzda ve o sıradaki her türlü tavrımızda Kur’ân’a hürmet kendisini göstermeli. O’nun başka kitaplardan farkına uygun bir hâl içine girmeli ve O’na yakışır bir titizlik içinde düşünmeye gayret etmeliyiz.
Ümit ve dua: Tevessül ve tevekkül. Hayat bu iki kelimenin içinde. Bu güzel yolda elimizden geleni yaparken ve yaptıktan sonra tesirini halk etmesi için Kalpleri Çeviren’e, emrettiği gibi ısrarla dua ederiz. İnsanın başkaları için ısrar ile dua etmesi ne kadar güzel! Kur’ân’ın insana kazandırdığı yüce hasletlerden sadece biri. Allah o “Şifa Kaynağı”ndan her yönüyle en güzel şekilde istifadeyi nasip eylesin bize ve bütün insanlığa…
İnsanları Kur’ân’a davet eden bu ve benzeri gayretler, inşaallah, kalplerin O’na çevrilmesine ve Kur’ân’ın yetiştirmek istediği, insanlığın gönlünü ve yüzünü güldürecek, o hasret kalınan, “insan” kelimesinin içini hakkıyla dolduran insan tipinin yetişmesine ve dünyayı hayal bile edilemeyecek kadar güzel bir bahçeye çevirmesine bir vesile olur.
Ahmet Maraşlı
Kur’an-ı Kerim’in önemi ve değeri tarif edilemeyecek kadar büyüktür. Bu hususta selef-i sâlihîn ve büyük alimlerimiz tarafından pek çok eser te’lif edilmiş, Kur’an-ı Kerim’in faziletini anlatan ciltlerce kitap yazılmıştır.
Kur’an’ın Anlamıyla Buluşma çalışmalarına bir katkı olması amacıyla Kur’an okumalarım çerçevesinde Kur’an’ı anlamada yeni bir yaklaşım olarak faydalı olacağını düşündüğüm bazı şeyleri yazılı olarak siz değerli okuyucularla paylaşmak istedim. İşte bu yazımda sizlere Kur’an’ı dıştan, sonraki yazı(ları)mda da içten tanıtmaya çalışacağım.
Çünkü Kur’an’ın içini tanımadan önce onu dıştan genel olarak tanımamız gerekir. Kur’an-ı Kerim’in vahyedilmesi, toplanması, yazısı, görünüşü ve diğer yönleriyle ilgili bu bilgileri bilmek oldukça önemlidir.
Elimizde bulunan bu kitap Kur’an :
Son vahiy dini İslam’ın kutsal kitabı; yalnız Araplara değil, yeryüzündeki tüm insanlara doğru yolu göstermek için gönderilmiş bir “Kılavuz”dur.
Kur’an, Allah tarafından değişik vahiy şekilleriyle Peygamberimiz’e indirilen, Fatiha’dan başlayıp Nâssuresinin sonuna kadar 114 sure ve 6236 ayet olarak İmam Mushaf’ın iki kapağı arasında yazılan, tevatürle (kendilerinin yalan üzere birleşmeleri mümkün olmayan bir topluluk tarafından) nakledilen; okunması, yüzüne bakılması ibadet olan ve tilavetiyle ibadet edilen; geçmişin ve geleceğin bütün ilimleri içinde olan, kendisine has bir çok özellikler taşıyan ve benzerinin yapılması konusunda bugüne kadar herkesi aciz bırakan bundan sonrada da bırakacak olan; peygamberi, cinleri ve bütün insanları muhatap alan Arapça mucizevî ayetler bütünü; Allah’ın ses ve harflerden bağımsız olarak zâtı ile kâim olan nefsî kelamıdır ve manalardan ibarettir.[1]
Kur’an “okunan kitap” demektir. Yazılı olan şeye “kitap” denildiği gibi, okunan ilâhî vahye de “Kur’an” denilmiştir. Kur’an kelimesi 68 kadar ayette bizzat geçmektedir.
Kur’an, daha önce Allah tarafından elçilerine gönderilmiş sahifelerden ve Tevrat, Zebur ve İncil’den sonra onların asıllarını da içine alan ve o asılları tasdik eden ilâhî vahyin bozulmamış en son ve sonsuz ışığı ve halkasıdır. [2]
Kur’an’ın, Kur’an-ı Kerim, Mushaf, Nûr, Hüdâ, Furkan, Zikir, Hakîm ve Kitap en meşhur isimleri olmakla beraber kendi ayetlerinde ve hadislerde geçen isim ve sıfatları alimlerin tespitine göre 100 civarındadır.
Lafzen ve manen Allah Teala’nın HAK kelamıdır. İnanıyoruz ki bir benzeri yazılamamıştır ve kıyamete kadar da yazılamayacaktır. [3]
Kur’an önce, Allah’tan başka kimsenin bilmeyeceği bir şekilde Lehvh-i Mahfuz’a, oradan dünya semasındakiBeytü’l-İzzet’e, oradan da Cebrail vasıtası ile veya değişik vahiy yollarıyla Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem’e indirilmiştir.[4]
Vahiy, başkalarının da görebildiği, hissedebildiği, insanın duyularını zorlayan şiddetli bir olaydır.
Peygamberlere vahyin geliş şekilleri; uykuda rüya ile, perde arkasından, perdesiz, melek ile ve kalbine ilham edilmesiyledir.
Kur’an-ı Kerim, miladi 610 tarihinden Efendimiz’in vefat ettiği 632 tarihine kadar; 13 yılı Mekke 10 yılı Medine’de olmak üzere toplam 23 yılı (22 sene, 2 ay, 22 gün) kapsayan bir zaman süreci içinde oluşmuş bir konuşmanın tümünden ibarettir. Bu zaman içinde ayet ayet, sure sure inmeye devam etmiştir.[5]
Kur’an’ın –müslüman müelliflerce sayılan- kelimelerinin sayısı 77.934 tür.
Kur’an, Allah’ın bu dünyaya söylediği sözdür. Lafzen Arapça[6] inmiş ve hep Arap alfabesi ile Kureyş lehçesi[7]üzerine yazılmış ve okunmuştur.[8]
Kur’an ayetleri hiçbir sebebe bağlı olmaksızın doğrudan Allah tarafından indirildiği gibi, özel sebeplere bağlantılı olarakta nazil olmuştur. Her ayetin mutlaka bilinen bir iniş sebebi olmayabilir, iniş sebebi bizzat ayetin kendisidir.
Peygamberimizin vefatından sonra Ebû Bekir radiyallahu anh zamanında sayfalarda ve hafızalardaki Kur’an belirlenmiş şartlara riayet edilerek Mushaf haline, toplu olarak yazılı kitap haline getirildi. Son nazil olan ayetten sonra Peygamberimiz en kuvvetli rivayete göre dokuz gece yaşamıştır. Tabidir ki, bu kadar müddet içinde surelerin ve ayetlerinin kitap halinde tertibine peygamberimiz hayatta iken imkan bulunamazdı.
Kur’an yazısı ilk başta noktasız ve harekesizdi. Onun harflerinin ilk noktalanması ve harekelenmesi Emevi halifesi Abdülmelik b Mervan (ö. 65/684) zamanında Ebu’l Esved Ed-Düeli (69/688) tarafından yapıldı.
Kur’an yazısı harflerin aldığı şekle, noktalama usulüne ve kullanılış tarzına göre değişik isimler alır. Başlıca yazı tipleri: Ma’kılî, kûfî, sülüs, nesih, muhakkak, reyhânî, terkî ve rik’a’dır. Son altı hatt çeşidine İslam hatt geleneğine göre “aklâm-ı sitte-altı kalem” denilir ki, diğer yazı çeşitleri bunlardan türetilmiştir.
***
Kur’an-ı Kerim 114 suredir. Sure, ayetlerden oluşan, her birinin özel ismi olan Kur’an-ı Kerim bölümlerinin adıdır.[9]
Sureler ve ayetler Mekkî (Mekke’de inen) ve Medenî (Medine’de inen) olarak isimlendirilir. Surelerin bazıları tam olarak Mekke’de ya da Medine’de inmiştir. 12 surede ihtilaf olmakla beraber günümüzde yaygın olan görüşe göre surelerin 86’sı Mekkî, 28’i Medenî’dir. Bazı Mekkî surelerde Medenî ayetler, Medenî surelerde de Mekkî ayetler bulunur.[10]
Mekkî sureler ve ayetler kısa cümleli ve vurguludur, iman ağırlıklıdır, müşriklerin inançlarını, bazı adet ve ahlaki yapılarını tenkide tabi tutar, heyacan dolu ayetlerdir.
Medenî sureler ve ayetler ise ehl-i kitap ve münafıklardan bahseder, uzundur ve hüküm bildirir; sade bir dil taşır, beşerî, siyâsî, ictimâî, ticârî ahkâmı bildiren, emir ve hüküm ayetleri ağırlık taşır.
Sureler uzunluklarına göre es-seb’u’t-tıvâl (2-9. sureler), el-mi’ûn (ayetleri 100’den fazla olanlar, 10-35. sureler),el-mesânî (ayetleri 100’den aşağı olanlar, 36-49. sureler.) ve el-mufassal (50-114. sureler) şeklinde de sınıflandırılır.
***
Kur’an Fatiha suresi ile başlar Nâs suresi ile biter.
Kur’an surelerinin sıralamasını, ayetlerinin hangi sureye ve hangi sıraya konulacağını, yerlerinin belirlenmesini -genel kabule göre- Peygamberimiz bildirmiştir. Osman radiyallahu anh zamanında toplanan Mushaf’ın tertibi üzerinde ashabın ittifak etmesi, surelerin ve ayetlerin tertibinin vahye dayalı olduğunun delilidir.
Kur’an-ı Kerim sûrelerden, sûreler de ayetlerden meydana gelir.
Sure başlarındaki besmeleler -Fatiha hariç- sureden bir ayet sayılmaz.
Kur’an okumak isteyen kişi Eûzü[11] ve Besmele ile başlar. Yalnız Tevbe suresinin başından okuyan kişi besmele çekmez. Diğer bütün surelerin evvelinde besmele çekilir.
Kur’an’ın en uzun suresi 2/Bakara (286 ayet), en kısa suresi 108/Kevser’dir (3 ayet).
İlk inen sure Fatiha Mekke’de, son inen sure 110/Nasrsuresi de yine Mekke’de (Veda Haccında) inmiştir.Nasr suresi Mekke’de inmesine rağmen hicretten sonra nazil olduğu için Medenî’dir.
Her surenin en az bir veya birden fazla ismi vardır.[12]
Kur’an surelerinden 29 tanesi Hurufu Mukatta’a ile başlar.[13]
Kur’an B (ب) harfi ile başlar S (س) harfi ile biter (بَسْBES= Farsça’da YETER anlamına gelir).
Kur’an’da 114 besmele vardır. Besmele’nin 113 tanesi sure başlarında, biri ise Neml suresinin içindedir.[14]
Berae (9/Tevbe) suresinin başında besmele bulunmamaktadır ve başında besmele olmayan tek suredir.
Kur’an 6236 ayettir. Ayet, surelerin bir mana veya bir hüküm ifade eden her bir bölümüne verilen isim. Veya, surelerin harf veya kelime gruplarına verilen isim.[15]
İlk inen ayetler 96/Alak suresinin ilk 5 ayetidir.[16]
En uzun ayeti Müdâyene-borçlanma (2/282) ayetidir, bir sayfadır.
Bu ayetlerin bir kısmı muhkem, kuvvetli, mânâsı hemen âşikâr anlaşılabilen, kendisinden hüküm çıkarılabilen ayetlerdir. Bir kısmı da insanların hepsinin anlayamayacağı esrarlı, rumuzlu, müteşabih ayetlerdir.[17] Bu yüzden Kur’an’dan herkes anlar ama Kur’an’ı herkes anlayamaz. Eğer Allah kelamının gerçek güzelliği, harflerinin kisvesine bürünmemiş olsaydı, Kur’an’ı dinlemek için arş ve arz yerinde duramazlardı. İnsan bu kelamın büyüklüğünü, yaratılışındaki anlayış derecesine göre kavrar ve herkes, Allah’ın bir hikmeti olarak, ondan kendisine taksim olunan bir anlayış miktarınca nasibini alır.
Kur’an’ın ana gayesi, Kur’an’ın kendi ifadesiyle, yeryüzünün halifesi; kısmen kendisine idare yetkisi verilmiş bu dünyanın vekili olarak sınırlı yöneticisi olan insana iki cepheli –dünya ve ahiret- ışık tutmaktan ibarettir.
Kur’an’ın temel konuları tevhid, risalet ve ahirettir.
Bu ana gaye ve temel konuların anlatılması için bir çok peygamber ve elçi gönderilmiş, Kur’an bunlardan sadece 25 peygamberin ismini zikreder.
Kur’an’da 88 yerde “Ey iman edenler!” hitabı vardır. Allah lafzı 2697 sayısı ile Kur’an’da en çok geçen lazfızdır. İlah, Allâhümme lafızları ve Allah’ın diğer isimleri bu sayıdan hariçtir.
Kur’an, 7 tanesi mütevatir (Kırâat-i Seb’a) 3 tanesimeşhur yolla olmak üzere 10 değişik kırâat (Kıraat-i Aşere) ve onların ravilerinin farklı rivayetleri ile okunur.[18] Kıraat imamlarının ittifak ettikleri şeylere muhalefet etmek haramdır.
Türkiye’de Kur’an Asım kıraatinin Hafs rivayeti ile okunur.[19]
Kur’an’ı Kerim’de 14 secde ayeti vardır.[20] Bunun dışında bazı ayetler konularına göre de isimlendirilirler. Mesela, Ayete’l-Kürsi gibi…
Tecvid, Kur’an’ı güzel okuma kaidelerini öğreten bir ilimdir. Şer’î ilimler içerisinde tecvid ilmi kadar hocaya ihtiyaç hissettiren başka bir ilim yoktur.
Hakiki manada yapılan Kur’an okumasında dil, akıl ve kalb ortak olarak vazife görür: Dilin görevi, tertil ile harflere hakkını vererek okumak; aklın vazifesi, manaların tefsirini yapmak; kalbin görevi ise okunanın etkisi altında kalmak ve kendisine çeki düzen vermektir. Binaenaleyh dil ile okunur, akıl ile terceme edilir, kalb ise ders alır.
Alimlerimiz, dinimizi öğrenmek veya Kur’an okumak ve dinlemek maksadıyla toplantılar yapılmasını ve bu toplantılara güzel sesli okuyucuların kıraatları ile son verilmesini güzel ve hoş bulmuşlardır.
***
Elimizde bulunan ve yaygın olarak kullanılan Kur’an baskısı, 600 sayfa, 30 cüz, 120 hizbdir. Her cüz 20, her hizb 5 sayfadır.[21] Ramazan ayında teravihlerde ve mukabelelerde hergün en az bir cüz okunarak bir ayda hatim yapılır.
Cüz, hizb ve secde ayetlerinin işaretleri sayfaların kenarlarında süslü olarak gösterilir.[22]
Sure başlarındaki süslü bölümlerde surenin adı, ayet sayısı, Mekkî veya Medenî oluşu yazılıdır. Bu çerçeve içindeki bu isimler Kur’an-ı Kerim’den değildir, sonradan eklenen bu kısımlar Kur’an-ı Kerim’in o bölümünün bilinmesi içindir.[23]
Ayetlerler içinde ve arasında 10 değişik durak işareti kullanılmıştır.[24] Bunlardan ‘AYN (عين) durağı 550 civarındadır. [25]
Namazlarda ancak Kur’an’ın Arapça aslı okunur.
Ne kadar güzel bir şekilde terceme edilirse edilsin, hiçbir terceme/meal Kur’an’ın Arapça aslının yerini tutamaz. Meal Kur’an olmadığı için abdestsiz okunabilir, ancak mealde Kur’an ayetleri varsa sayfadaki o bölüme zaruret halleri dışında dokunulmaz.
Kur’an’ı başka bir dilde ifade etmek olan meal çalışması çok kere birden fazla mana ifade eden bir kelimede ve/veya gramatik yönden çeşitli tahlillere açık bir ibarede saklı bulunan anlamlardan birini seçme ya da muhtemel anlamlardan tercihe şayan olanını belirleme işidir.
Seslendirilmiş (vahy-i metlüv), okunur hale getirilmiş vahyin adı olan Kur’an-ı Kerimin –metnin ifade ettiği bütün manalarını aktararak- başka bir dile tercemesi imkansızdır. Dolayısıyla Kur’an ile ilgili fıkhî hükümler, terceme için geçerli olmaz ve en önemlisi, terceme, hüküm çıkarma bakımından hukuki bir kaynak niteliğini taşımaz.
Kur’an, Arapça bilmeyen yabancı topluluklar tarafından anlaşılması için İslam’ın ilk yıllarından itibaren değişik dillere tercemesi yapılmış, daha sonra geniş açıklaması olan tefsirler yazılmış; gerek terceme ve gerekse tefsir çalışmaları devam etmektedir. Kıyamete kadar da devam edecektir. Kur’an’ın ilk tercemesinin Farsça ve Berber dillerinde olduğu nakledilir.[26]
Acil hallerde Allah’ın mesajını anlayıp gereğince hareket etmek gayesiyle Kur’an’a yaraşan saygı ve hürmet içinde Kur’an’a abdestsiz dokunulabilir, ezbere okunabilir ise de, sevab, fazilet ve takvaya en yakın olanı abdestli okumaktır. Gusül abdesti alması gereken kadın ve erkek ezbere veya yüzünden okuyamaz, dokunamaz. Gayri müslümler bu konunun dışındadır.
***
Kurân, İslam hukukunun ilk ve değişmez kaynağıdır.
İçinde yer alan hükümler, emir ve yasaklar insanların gücü yeteceği ölçüdedir.
Dünyada en çok okunan ve en çok ezberlenen kitaptır. Mukaddes kitaplarını ezberleyebilme kabiliyeti, Allah tarafından Muhammed ümmetine verilmiş en şerefli bir lütuf ve mazhariyettir. Kur’an’ı ezberlemek ve öğretmek farz-ı kifayedir. Kur’an’dan mümkün olduğu kadar fazla miktarın ezberlenmesi, samimi her müslümanın arzulayacağı bir şeydir.
Kur’an Allah ve Resülünün bizlere emanetidir.
Allah’ın bizlere en muazzam lütfu, ikramı ve çok büyük bir nimetidir.
Kur’an hem insanları ve hem de cinleri muhatap alır.
Kur’an her seviyedeki insana anlayacağı şekilde ve seviyede hitap eder.
İçinde geçmişin ve geleğin bütün ilimlerini barındırır.
İnanıyoruz ki Kur’an bir zenginliktir, onu elde edene fakirlik yoktur.
İnanıyoruz ki Kur’an şefaati kabul buyrulan bir şefaatçidir.
İnanıyoruz ki Kur’an bir ucu Allah-u Teâlâ Hazretleri’nin yed-i kudretinde, elinde; bir ucu da bizim elimizde olan bir iptir.
İnanıyoruz ki sevmeyen insan Kur’an’ı anlayamaz,
İnanıyoruz ki Kur’an inanan insana açılır ve kolaylaştırılır.
Kur’an-ı Kerim’i anlamanın, Kur’an-ı Kerim ehli olmanın, Kur’an-ı Kerim’in mânâlarının mânevî bakımdan bir insana açılmasının yolu, Peygamber Efendimiz’in sünnetini öğrenmek, tanımak, kendisini sevmek ve sünnetine riâyet etmekle mümkündür.
Kur’an-ı Kerim’in yüzüne bakmak bile sevaptır. Yâni insan okuma bilmese bile, bu Allah’ın kelâmıdır diye yüzüne baksa, sevap kazanır.[27] Sahabe-i kiram çoğu yüzünden Kur’an okurlar ve Mushaf’a bakmaksızın evlerinden çıkmayı doğru bulmazlardı.
Kur’an-ı Kerim’i okumak zikirdir ve çok sevaplıdır, bir harfine en az on sevap verilir.
Kur’an-ı Kerim’in başından okunup sonunda bitirilmesine, yâni 114 sûreyi okuyup, Fâtiha’dan başlayıp Kul eûzü birabbin-nâs‘de bitirmeye hatim denilir. Hatim mühür demek. Yani bir şeyi tamamlayıp, sonra onu bağlamak, mühürlemek mânâsına gelir.[28]
Daha fazla okuma imkanına sahip olmayanlar için, senede iki defa Kur’an’ın aslını hatmetmek lazımdır.
Kur’an-ı Kerim Allah-u Teàlâ Hazretleri’ne göklerden ve yerden ve göklerdeki, yerlerdeki bütün varlıklardan, zenginliklerden, nimetlerden, her şeyden daha sevimli ve daha sevgili bir varlıktır.[29].
Kur’an-ı Kerim alışılmış manada bir kitap üslubundan ziyade, kendisinde hitabet üslubu hakim olan örneksiz ve ulaşılmaz bir edebiyat ve belağat şah-eseridir.
Kur’an-ı Kerim’in anlatım üslubunun akışı baştan sonuna kadar aynîlik göstermez. Konular değiştikçe anlatım tarzının akışı da kıvrımlar gösteren bir çizgi üzerinde sürüp gider ve renk renk, birbirinden güzel ahenklerin birleşmesinden insan ruhunu okşayan bir ses musikisi meydana getirir.
Kur’an, dünyanın dinî, sosyal ve politik tarihini, bilebildiğimiz başka herhangi bir olaydan çok daha köklü bir şekilde etkilemiştir.
Kur’an, herşeyden önce inanca götüren en geçerli yol olarak akla önem verir ve insan varlığını ruhsal ve fiziksel (ve dolayısıyla sosyal) planda parçalara bölünmez bir bütün olarak görür.
***
Buraya kadar Kur’an’ın ne olduğunu anlattık. Biraz da ne olmadığını belirtmekte fayda vardır.
Kur’an sıradan bir insanın sözü olmadığı gibi, dahi insan peygamber sözü de değildir.
Kur’an şeytan, cin, kahin, sapık, şair ve deli sözü de değildir.
Kur’an bir rüya, hayal yahut hevasından konuşan bir insan sözü de değildir.
Kur’an eskilerin masalları, günü geçmiş, miadını doldurmuş bir kitap da değildir.
Kur’an bir şaka ve eğlence sözü de değildir.
Kur’an ibadetlerde okunur ama o, sadece ibadetlerde okunan bir kitap değildir.
Kur’an sadece mezarlıklarda ölülere okunan bir kitap da değildir.
Kur’an büyü, sihir ve fal yapma için okunan bir kitap değildir.
Kur’an kendisiyle olağanüstü bir takım olayların gerçekleştirildiği bir kitap da değildir.
Kur’an, bir tarih, hukuk, astronomi, matematik, fizik, müzik vs. kitabı da değildir.
***
Kur’an, kulların dosdoğru yolu bulup dünyada huzurlu bir hayatı yaşamak ve sonuçta ahiret mutluluğunu kazanmak için gerekli tüm temel prensipleri ihtiva eden HAKK, YÜCE, NÛR, ŞİFA olan bir HİDAYET REHBERİ, yolunu kaybetmiş “tüm insanlara, Amerikalı’ya, Çinli’ye, Japon’a, Afrikalı’ya, Rus’a, İngiliz’e, Türk’e, önceki kullanım kılavuzlarını tahrif ederek kendi nesillerine ihanet edenlere, kılavuzları getiren elçilere kasd edip öldürenlerin torunlarına, kendisini arayan kaybolmuşlara, Allah’ın hidayet dilediklerine bir ‘Kullanım Kılavuzu’ dur.”
“Muhakkak ki bize Rabbimiz’den bir delil olarak mucizelerle Muhammed sallallahu aleyhi vesellem geldi ve bize apaçık bir nur olarak Kur’an indi. Gerçekten, bu Kur’an, insanları en doğru yola iletir ve yararlı işler yapan mü’minlere, kendileri için büyük bir mükâfat olduğunu müjdeler.”[30]
Her türlü ön yargıdan uzak, temiz, duru, dingin bir kalp ile Kur’an-ı Kerim’i idrak edecek şekilde okur ve okuduklarımız doğrultusunda yaşar isek, Allah celle celalüh, bizlere, dünya ve âhiretin güzelliklerini, hayal dahi edemeyeceğimiz bir cömertlikle ihsan edecektir.
Gönüllerimizde, gerçek sevginin tadının tattırılması dileğiyle…
Mahmud Salih
www.idealyol.com
13 Rebiul Evvel 1431/27.02. 2010
KAYNAKLAR:
Akpınar, Ali, Kur’an Niçin ve Nasıl Okunmalı, 3. bs., Konya 2007.
Birışık, Abdülhamit, “Kur’an” maddesi, DİA, XXVI/383-388. Ankara 2002.
Coşan, Mahmud Esad, 29.09.’98 Tefsir Sohbeti: http://www.iskenderpasa.com/F45B6017-81E8-436B-8C27-A694E4F13A4E.aspx ,
Coşan, Mahmud Esad, 06.10.’98 Tefsir Sohbeti: http://www.iskenderpasa.com/BFAE0190-2614-4549-9F40-A8780A1D3DE0.aspx,
Coşan, M. Nureddin, 04.02.’03YAD Konuşması, http://www.iskenderpasa.com/DA143261-DFDD-4813-8263-FCCB97482126.aspx,
Coşan, M. Nureddin, 31.10.’01 Berat Kandili Tebriği, http://www.iskenderpasa.com/632DA4F0-669A-4238-AE1D-27D5D7F05BA0.aspx
Döndüren, Hamdi, Yengin, Naci, “Kur’an” maddesi, Şamil İslam Ansiklopedisi, III/405-411.
Esed, Muhammed, Kur’an Mesajı: meal-tefsir, I-III, İst. 1999.
Feyizli, Hasan Tahsin, Feyzü’l-Furkan Kur’an-ı Kerim ve Açıklamalı Meali, 4. bs., Server İletişim, İstanbul 2007.
Görgün, Tahsin, “Kur’an: Mahiyeti” maddesi, DİA, XXVI/388-389. Ankara 2002.
Havva, Said, el-Esas fi’t-Tefsir, (terc. M. Beşir Eryarsoy vd.), c.I, İst. 1989.
Karaçam, İsmail, Kur’an-ı Kerim’in Nüzûlü ne Kırâati, Konya 1981.
Karaçam, İsmail, Kur’an-ı Kerim’in Faziletleri ve Okunma Kaideleri, 8.bs., İst. 2000.
Karlığa, Bekir, Kur’an-ı Kerim’e Giriş, İbn Kesir Hadislerle Kur’an-ı Kerim Tefsiri Tercemesi, c.I, İst.1983.
Khalid, Mahmood Shaikh, A Study of The Qur’an & Its Teachings, IQRA, Chicago 1999.
Oral, Rıfat, Kur’an’ın Anlamıyla Buluşma Klasörü, İrfander, Konya 2009.
Oral, Rıfat, Kur’an’la Buluşmak:mealler ve okuma yöntemleri , İrfander, Konya 2008.
Sadak, Bekir, Kur’an-ı Kerim ve Türkçe Anlatımı, İst. 2009.
[1]– Onda bizden önceki ümmetlerin halleri, kıssaları, hikâyeleri; bizden sonra dünyanın ve insanların başına geleceklerin, ahiretin, olacak olanların haberi vardır. Hangi dinin, inancın, dünyadaki hangi kavmin ne kusuru olduğu, Allah katında makbul ve doğru inancın nasıl olması gerektiği onda belirtilmiştir. O bakımdan insanlığın kurtarıcısıdır.
O, cennetin nasıl kazanılacağını, cehennemden nasıl kurtulunacağını kesin çizgilerle beyan eder. Allah-u Teâlâ Hazretleri, onu terkedenin kemiklerini kırar, belini kırar. Doğru yolu onun dışında arayanı, bu küstahlığından dolayı dalâlete dûçâr eder. Ona sırt çevireni, cehenneme düşürür. Onu rehber edineni de, cennete götürür.
O, Allah’ın habl-i metîni, nûr-u mübîni, zikr-i hakîmi ve sırât-ı müstakîmidir. Habl-i metîn, kuvvetli ipi demek. Yâni çukura düşmüş bir insanın sarılıp da ordan çıkartılmasına, kuyuya düşmüş bir insanın çıkartılmasına sebep olan kuvvetli bir ip gibi. Nûr-u mübîni, ortalığı aydınlatan nurudur. Zikr-i hakîmi, hikmet dolu zikridir. Ve sırât-ı müstakîmidir, yâni Kur’an yolu Allah’ın doğru yoludur.
Kur’an-ı Kerim zenginliktir, hazinedir. Rehber ve kılavuzdur. Deva ve şifâdır. Şefaati makbul bir şefaatçidir. O hidayet güneşidir, kurtuluş vesilesidir. O başlara tâc, dertlilere ilâçtır. Gözlere nûr, gönüllere sürûrdur.
Onu öğrenen, öğreten, okuyup ahkâmını uygulayan kimseyi bizzat Rasûlullah sallallahu aleyhi vesellem elinden tutup, ona delil olup cennete sevkedecektir. İslâm’ın korunması, imanın ve itikâdın sapıtmaması, fikirlerin darmadağın dağılmaması ondandır, onunladır, insanlar ona sarıldığı zamandır.
Onu bilen ileriye gider, maddeten ve mânen yüksek derecelere yükselir. Onu uygulayan Allah’ın rızasına erer, büyük mükâfatlar kazanır. Onunla hükmeden adâletle hükmetmiş olur. Ona sımsıkı sarılan fitnelerden korunur ve kurtulur. Onda derinleşen, ulûm-u evvelîn ve âhîrîne kavuşur.
[2]- Baskı hatalarını engellemek için, keyfî baskılar, ticârî baskılar yapılıp da Kur’an-ı Kerim’in ciddiyetine halel gelmesin diye, bozuk nüshalara yer vermemek için Kur’an-ı Kerimleri tedkik eden heyetler kurulmuştur. Bunlar çok titizlikle çalışarak en küçük bir işaret bozukluğunu, hareke bozukluğunu dahi hemen düzelttirirler, bastırtmazlar ve onu piyasaya sürdürmezler. Mühür vururlar. Bu da Kur’an-ı Kerim’e saygıdan kaynaklanan bir titizliktir.
[3]– (إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ = İnnâ nahnü nezzelnez-zikra ve innâ lehû lehâfizûn.-15/Hicr, 9-) Yâni kıyamete kadar Kur’an-ı Kerim korunacak, ahkâmı bilinecek. Tâ ahir zaman, kıyametin kopma zamanı geldiği zaman, hadis- i şeriflerde “Kur’an-ı Kerim ayetleri böyle vızıldayarak uçacağı” bildiriliyor. Bu bir hakikat de olabilir. Yâni Kur’an-ı Kerim’in ayetleri bozulmuş olan insanlığın arasından çekilip alınacak. Ya da Kur’an-ı Kerim’in ahkâmına hiç kimse kulak asmamağa, Allah’ın emirlerini dinlememeğe başlayacak diye bir işaret de olabilir. Daha önceki nesillere peygambeleri vasıtasıyla gönderilen ve asılları bozulan kitaplar: İncil İsa a.s.’a, Zebur Davud a.s.’a, Tevrat Musa a.s.’a indirilmiştir. Biz bunların şu andaki durumlarına değil asıllarına iman ederiz.
[4] Kur’an-ı Kerim Peygamberimiz 40 yaşında iken Miladi 610 Ramazan ayında, Kadir Gecesi’nde, Pazartesi günü inmeye başladı.
[5]– Tabii hemen hatırlayalım, 610′la 632 arası 22 eder ama, milâdî sene ile hicrî sene arasında fark olduğundan, birisi 365 gün diğeri 354 gün oduğundan, 11 günlük fark böyle senelerce birikince, ikisi arasında yıl farkı meydana getiriyor. Hicrî 23 yılda indirilmiş, Peygamber Efendimiz’e 40 yaşında peygamberlik gelmiş, 63 yaşında irtihâl-ı dâr-ı bekâ eyleyinceye kadar vahiy devam etmiştir.
[6]- Arapça, Semitik bir dildir: Yani, binlerce yıl hiçbir kesintiye uğramadan canlılığını devam ettiren ve ayrıca son 14 asır boyunca hiç değişmeden varlığını sürdüren tek Semitik dil… Bu dil Arap Yarımadası’nın dili idi; çölün ve onun alabildiğine geniş, zaman-dışı sonsuzluk duygusunun kazandırdığı özgün bir kavrayış çabukluğu ile donatılmış bir halkın dili; bir çağrışımdan öbürüne kolayca atlayan zihinsel imajları hızlı bir ilerleme ile birbirini izleyen ve çoğu zaman, ifade etmeyi veya aktarmayı amaçladıkları fikre daha etkili bir biçimde ulaşmak için aradaki yani, “kendiliğinden anlaşılan” düşünce basamaklarını veciz bir şekilde atlayarak ifade eden bir halkın dili… Bu eksiltili ifade tarzı –Arap dilcilerinin îcâz diye adlandırdıkları şey-, Arapça deyimlerin ve dolayısıyla Kur’an dilinin vezgeçilmez bir özelliğini oluşturur.
[7] Birçok sebepten dolayı Kureyş lehçesi Araplar arasında en meşhur lehçe idi. Kureyşliler Kabe’ye yakın oturduklarından, her yıl buraya değişik sebeplerle gelen diğer Arap kabilelerinin lügatlarından dile kolay, kulağa hoş gelen kelimeleri seçtikleri ve kendi dillerindeki kaba kelimeleri bıraktıkları için lehçeleri tatlılaştı, üslupları güzelleşti ve genişledi. Böylece Kureyş lehçesi Arap lehçelerinin en genişi ve zengini, üslup itibariyle en incesi ve en olgunu, çeşitli söz sanatlarını dile getirmek için en kudretlisi oldu. Fakat diğer lehçelerinde varlığı sebebiyle bazı Kur’an kelimelerinin okunuşunda bazı ihtilaflar oldu ise de, Kur’an’ın “Mushaf” haline getirilişinde Kureyş lehçesi esas alındı.
[8]– Kur’an-ı Kerim ayetleri hazerde veya seferde, yâni şehirde otururken veya seyahat halindeyken veya savaş halindeyken, nerde inmişse derhal o zamanda yazılmıştır. Peygamber Efendimiz’e vahiy gelince, vahiy kâtipleri onu hemen Efendimiz’in emri üzere yazıya geçirmişler ve hemen ezberlemişlerdir. Bu katiplerin 40 civarında olduğu rivayet edilir. Bu katipler bir nüsha kendileri için bir nüsha da Peygamberimiz için yazarlardı. Arapların o zekâsı ve hafıza kuvvetiyle bir anda aşk ile, şevk ile, inen ayetler ezberlenmiştir. Bundan dolayı Peygamber Efendimiz’in zamanında Kur’an-ı Kerim hafızları sayılamayacak kadar çoktu.
[9]– Eskiden şehirlerin etrafına müdafaa için duvarlar yapılır, bunlara sur denirdi. Sûre kelimesi de bununla ilgilidir. Sur demektir veya yüksek mevkî, şerefli menzile anlamına alınmıştır. Yâni bu sûreler şerefli olduğundan Kur’an-ı Kerim diyoruz, ayet-i kerime diyoruz. Kerim; soylu, asil demek. Sûre de bir müstakil Kur’an bölümü olmak şerefinden dolayı bu ismi almıştır. Ayet, gözle görülen büyük alâmet demek. Büyük binalara, konak filân gibi çarpıcı binalara da ayet denir. İnsanın aklını etkileyen büyük olaylara da ayet denir. İşte bu büyük binâlara ayet denildiğinden, Kur’an-ı Kerim’in o parçalarına ayet ismi verildiğini düşünürsek; sur da şehri temsil ediyorsa; demek ki sûreler şehirler gibi, ayetler de o şehirdeki şerefli konaklar gibi. Bu mânâlardan düşünülerek Kur’an-ı Kerim’in küçük kısımlarına ayet denmiş, büyük kısımlarına, kümelerine sûre denmiş oluyor. Böyle bir benzetmeden çıkmış olabilir.
[10]– İnen ayetler, tarifleri kolay olsun diye çeşitli yönlerden sınıflandırılmışlardır. Peygamber sallallahu aleyhi vesellem zamanından beri yapılan bir bölümleye göre, ayetler Mekkî ve Medenî olarak ikiye ayrılır. Yaygın görüşe göre hicretten önce inen ayetlere Mekkî ayetler, hicretten sonra inen ayetlere ise Medenî denir, yâni Medine-i Münevvereli demek ama, ille bu ayetlerin Medine-i Münevvere’de inmesi şartı yoktur. Hicretten sonra inmiş olan ayetlere, Medine’de inmese bile Medenî denilmiştir.
[11] “Kur’an’ı oku(mak iste)diğin zaman, o kovulmuş/lanetlenmiş şeytandan Allah’a sığın (“Eûzû billâhi mine’şşeytani’rracîm” de). Nahl suresi 26/98.
[12]– Peygamber Efendimiz ve ashab-ı kiram sûreleri birbirlerinden ayırmak için, birbirlerine anlatmak için sûrelere isimler vermişlerdir. Kur’an-ı Kerim’de bu surelerin isimleri konusuyla ilgili olabilir. Başladığı ilk kelime ile ilgili olabilir. Bakara, Rahman İhlas, vb. gibi.
[13]– Bu harfler tek başlarına ayet oldukları gibi, bir ayetin parçası da olabilir. Bunlar, الم، المص، الر، المر، كهيعص، طه، طسم، طس، يس، ص، حم، عسق، ق، ن، toplam 14 çeşittir. Bu harflerin başında bulunduğu sureler Bakara ve Ali İmran hariç hepsi Mekkî’dir.
[14]– (إِنَّهُ مِنْ سُلَيْمَانَ وَإِنَّهُ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ), 27/Neml, 30. Dolayısıyla Neml suresinde iki tane besmele olmuş oluyor.
[15]– Ayet mutlaka cümle olacak diye bir kural yok. Bazen ayet bir tek kelime olabilir, hattâ rumuzlu birkaç harf olabilir. Bazen de bir çok kelimeden veya cümleden oluşan uzun bir cümleler topluluğu olabilir. Meselâ Ayete’l-Kürsî bir ayettir. Ayet kelimesinin daha geniş açıklaması için 9. dipnota bakılabilir.
[16]– Kur’an’ın açıklaması yapılırken, ayet kümeleri, mânâ bakımından bir birlik teşkil eden ayetler izah edilir. Ama sûrenin devamında bir başka konuya geçebilir, sûrenin devamında konu değişebilir. Bir sûrenin bir konuya ait olması diye bir durum mevcut değildir.
[17]– 3/Ali İmran, 7.
[18]– Kıraat, Kur’an’ı Kerim’in lafızlarında, harflerinde ve edasındaki değişik rivayet hususuna, diğer bir ifadeyle kelimelerdeki medd, kasır, hareke, sükun, nokta ve i’rab bakımından değişik okumaya denir. Hicrî ikinci asrın başında, değişik beldelerdeki müslümanların, kendi kıraatlarını diğer beldelerdeki kıraatlara tercih etmeleriyle “yedi kıraat” tabiri meşhur olmaya başlamıştır. Meşhur yedi imam ve ravileri şunlardır: 1- Abdullah b. Kesir(120/737): a) el-Bezzî, b) Kunbül, 2- Nâfi (169/785): a) Kâlûn, b) Verş, 3- İbnü Amir (118/736): a) Hişam, b) İbnu Zekvân, 4- Ebû Amr (154/770): a) ed-Dûrî, b) es-Sûsî, 5- el-Kisâî (189/804): a)ed-Dûrî, b) Ebu’l-Hâris , 6- Asım(127/744): a) Ebû Bekir Şu’be, b) Hafs ve 7- Hamze (156/772): a) Halef, b) Hallâd. Diğer üç imam ve ravileri de şunlardır: 8- Ebû Ca’fer (130/747): a) İbn Verdân, b) İbn Cemmâz, 9- Yâkûb (205/820): a) Ruveys, b) Ravh, 10- Halef (229/843)
[19]– Kuzey Afrika’nın birçok yerinde Nafi’ kıraatinin Verş rivayeti, Sudan’da Ebû Âmir kıraati okunur. Diğer kıraatlerin ayrıca okuyucusu kalmamışsa da bir ilim olarak muhafaza edilmekte ve öğretilmektedir. Günümüzde de “aşere” öğrenip okuyanlar bu 10 kıraati tatbik edip okumaktadırlar.
[20]– Bunlar, 7/Araf, 206; 13/Ra’d, 15; 16/Nahl, 49; 17/İsra, 109; 19/Meryem, 58; 22/Hac, 18; 25/Furkan, 60; 27/Neml, 25; 32/Secde, 15; 38/Sad, 24; 41/Fussilet, 37; 53/Necm, 62; 84/İnşikak, 21; 96/Alak, 19. Ayrıca 22/Hac, 77. ayet Şafiilere göre secde ayetidir. Hanefiler buradaki secdeyi namazda yapılması gereken secde olarak almışlardır. Bu ayetlerin tamamını veya bir kısmını yahut sadece mealini okuyan veya dinleyen kimsenin “tilavet secdesi” yapması gerekir. Bu secdeler Hanefi mezhebine göre vacib, diğer mezheplere göre sünnettir.
[21]– Tarihteki eski mushaflara baktığımız zaman, onların sayfa büyüklükleri ve bir sayfadaki satır sayısı çok değişiktir ve farklı farklıdır. Sonradan bunların tarih boyunca düzene sokulduğunu gözüyoruz. Yazı düzene girmiştir. Eskiden de güzel yazılar vardır, sonradan da ama, yazılış düzene girmiştir. Ve tecrübeye dayanarak tertip mükemmelleştirilmiştir. Okunma ve ezberlenme kolay olsun diye de Kur’an-ı Kerim çeşitli bölümlere bölünmüştür. Kur’an-ı Kerim’in kendisi bir çerçeve içine alınmış, bu işaretler çerçevenin dışında gösterilmiştir. Meselâ Kur’an-ı Kerim otuz cüze ayrılmıştır. Otuz cüz. Meselâ Amme cüzü diyoruz, Amme Sûresi’yle başlayan bu otuzuncu cüzdür. Fâtiha’yla başlayan ilk, birinci cüzdür. Bu otuza ayırmak neden olabilir? Yâni her gün bir bölümü okunsun da bir ayda tamamlansın, otuz günde Kur’an-ı Kerim okunması tamamlansın diye otuza bölmüşler. Bazen yedi bölümlü Kur’an-ı Kerimler vardır. Şimdiki Kur’an-ı Kerimlerin bir yerinde yedi tane bölüm işaret edilmiştir. Bu yedi bölüme menzil denilir. Bu da bir haftada okunmak maksadıyla bir bölümlenmedir. Araplara gelince, meselâ son Kur’an-ı Kerim baskısı, hacılar hac ve umre yaptığı zaman dönüşte veriyorlar. Onlar otuz cüz bölümlenmesini kullanıyorlar, ama her cüzü iki hizbe ayırıyorlar. Böylece onların bölümlenmesine göre Kur’an-ı Kerim’de atmış tane hizb var. Her hizbi de dört parçaya ayırıyorlar. O zaman her birinin şöyle: rubu’ hizb, nisf-u hizb, selâsetü erba’a hizb. diye geçiyor. Yâni ilk çeyrek, yarım, üç çeyrek ve tamamı olmak üzere. Böylece altmış hizbi dörtle çarparsak 240 tane hizb var. O da bir bölümleme. Demek onu ezberlemekte filân öyle bölümlemeyi uygun görmüşler. Onların Kur’an-ı Kerim çalışması, okuma âdetleri öyle.
[22]– Kur’an-ı Kerim’in sayfa çerçevesinin, yazı çerçevesinin dış tarafında, yanında bazı güzel işaretler vardır, süslü. Bunlar cüz başlarını gösterir. Kaçıncı cüzün başlangıcı orada yazar. Veya cüzün içindeki bölümlenmeleri, rubu’ları yâni, çeyrekleri gösterir. Bir de secde ayetlerini bildiren işaretler vardır. Bu işaretler tam secde ayetinin yanındadır. Orada (سجده) secde diye yazar. Bazı Kur’an baskılarında içerde de secdenin sebebi olan ibareler çizgiyle veya başka bir işaretle belirtilmiştir. Bunlara dikkat etmek lâzım. O secde ayetlerinde secde etmek gerekiyor.
[23]– Her başlığın mutlaka bunları yazsın diye bir mecburiyeti yok. Sadece sûre ismini yazıp, öylece geçen baskılar da vardır. Bu bizim kullanmakta olduğumuz Kur’an-ı Kerimlerdeki durumdur.
En makbul, hafızların kullandıkları nüshalar, baskılar med ve kasırlı, âyet ber kenâr meşhur hattatlar tarafından yazılmış nüshalardır. Âyet ber kenâr, yani Kur’an-ı Kerim’in safya satırlarının düzenli tutulması, ayetin yarıya dek kesilip öbür sayfaya taşmaması, sayfanın sonunda bitirilmesi hususundaki titizliği gösterendir. Yâni ayetler öyle sayfalardan taşmıyor. Sayfa sonunda bir istisnâsıyla bitiyor demektir. Bu istisna da, 27/Neml suresi, 44. ayettir.
Hind kıtası alimleri, -Pakistan, Doğu Afganistan, Hindistan- tarih boyunca dinî ilimlere çok emek sarfetmişler. Oralarda çok değerli, tertipli, yan malumatı, takviye edici malumatı çok güzel verilmiş mealler yazılmış, güzel baskılı Kur’an-ı Kerimler var. Baskıları gayet güzel. Fakat onların yazıları bizim alıştığımız, gözümüzün sevdiği yazı üslûbundan farklıdır. Bizimkiler sanki bize daha zârif, daha ince, daha güzel yazılmış gibi geliyor.
Suudi Arabistan’da basılan son nüshalar bizim geleneksel bazı işaretlerimizi kullanmadıkları için, bizim halkımız tarafından okunurken bazı zorluklar çıkartabiliyorlar. Meselâ meddi gösteren çekme işareti dediğimiz işaretler onlarda yoktur.
[24]– Ayetler içlerinde anlam bakımından nerede durulursa iyi olur, nerede durulursa mânâ bozulur, nerede durmak câizdir, nerede durmamak lâzımdır? diye duraklama yerlerinin vasfını belirten işaretler de taşırlar. Bunlar meselâ; (م) MİM mutlaka durulması gereken yerdir, (ط) TI durulabilen yerdir, (ج) CİM câiz olan yerdir, (ض) DAD durma ruhsatına işaret eder, (ز) ZE durulabileceğine ve geçilebileceğine işaret eder; ama (لا) LÂ durmanın caiz olmadığını belirtir. (ق) KAF’da geçmek daha uygun ise de durmak da caizdir. Ve (قف) KIF, (:.) ÜÇ NOKTA gibi şeyler vardır. Çeşitli duraklama işaretleri kullanılmıştır. Bu durak işareti harflerine, bunları belirleyen Muhammed b. Tayfûr es-Secâvendî (560/1165)’ye nisbetle “hurûfu secâvendiye” denilir. Bunlar da Kur’an-ı Kerim’in güzel okunması, anlam bütünlüğü içinde okunması bakımından faydalı işaretlerdir. Bizim bu zamanda kullandığımız Kur’an-ı Kerim’lerde okunuş hatalarını engellemek için (مد) med ve (قصر) kasr işaretleri de kullanılmıştır. Aynı harflerle yazılan heceler bazen uzun, bazen kısa okunur. Bunu Arapça bilenler kendileri çıkartırlar ama Arapça bilmeden Kur’an-ı Kerim okuyanlar için böyle bir işaret gerekmiştir.
[25]– Bir okuma bütünlüğü, anlam bütünlüğü olan ayetler tamamlandığı zaman bir (ع) ‘AYN işareti konmuştur. Bu işaret, Kur’an-ı Kerim’i eğer imam namazda okuyorsa işte burada anlam tamam oluyor, burada rükû edebilir.” diye rüku’ kelimesinin son harfi olan ‘AYN’dan gelmiş olabilir. Veyahut da aşr dediğimiz sözün ‘AYN’ından gelmiş olabilir. Namaz dışındaki Kur’an kıraatinde de evla olan, bu ‘AYN işaretlerinde kıraatin bitirilmesidir. Okunma sırasında da buna riayet edilmesi amacıyla Feyzü’l-Furkan Kur’an mealinde de bu ‘AYN duraklarına işaret edilmiş ve (◊) şelinde içinde sadece bir nokta olan işaret konulmuştur.
[26] Değişik dilllerde Kur’an tercemelerine bu linklerden ulaşılabilir: http://www.islamhouse.com/p/44622,http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_translations_of_the_Qur’an , http://www.maktabah.org/index.php/quran/35-translations/51-list-of-translations.html
[27]– Kişi babasının yüzüne, anasının yüzüne baksa sevap kazanır. Kur’an-ı Kerim’e baksa sevap kazanır. Kâbe-i Müşerrefe’ye baksa sevap kazanır. Saygıyla, sevgiyle, muhabbetle, “Bu bana dinimi öğretiyor.” diye, hocasının yüzüne baksa sevap kazanır. Deryaya baksa, denizin enginliğini düşünüp “Sübhânallâh, tebârekâllâh!” diye Allah’ın birliğini düşünse, sevap kazanır.
[28]– Peygamber Efendimiz Kur’an-ı Kerim’in hatmini tavsiye etmiştir. Bu hususta tavsiyeleri, her ayda bir hatim indirilmesi tavsiyesi vardır. Kur’an-ı Kerim bizim bölümlememizde otuz cüz olduğuna göre, her gün bir cüz okumak demektir. Arabî aylara göre 30 gün çeken aylarda otuz günde, 29 gün çeken aylarda da en sonuncuda iki cüz okuyarak otuz günde bitirmek olabilir. Adamına göre, “25 günde bitirilsin!”, ”20 günde bitirilsin! 15 günde bitirilsin! 10 günde bitirilsin!” diye tavsiyesi vardır. Yedi günde bitirme hızlı okuyabilen bazı hafızlar için güzel bir usüldür. İşte o zaman, bir günde okunan miktara menzil deniliyor. Hind baskıları, Pakistan baskıları bu yedi günlük yerleri işaret etmişlerdir. Çünkü onlarda buna riayet eden alim çok. Sonra üç günde okuma vardır. Yâni bir günde on cüz okuyarak. Ondan daha hızlı okumayı Peygamber Efendimiz mânâsı anlaşılmaz diye, yâni takip edilemez diye tavsiye buyurmamıştır.
[29]– Sizler ve bizler, hem kendimiz öğreneceğiz; hem de çoluk çocuğumuza, çevremizde olan insanlara Kur’an-ı Kerim’in okunuşunu öğreteceğiz. Bir de anlamını, ahkâmını, tefsirini öğreneceğiz ki, gereğince amel edelim. Allah-u Teâlâ ne buyurmuşsa, buyruğunu tutalım. Neden yasaklamışsa, yasakladığından kaçınalım. Böylece rızasını alalım, cennetine girelim, rıdvân-ı ekberine vâsıl olalım.
[30] – 4/Nisa, 174; 17/İsra, 9.
Onlar, iman etmiş ve gönülleri Allah’ın zikriyle sükûnete ermiş olanlardır. Şunu iyi bilin ki; kalpler ancak Allah’ı zikretmekle, anmakla huzura kavuşur!.. (RAD Suresi, 28.Ayet)
“Bu Kur’an’dan ayrılmayın! Çünkü o, Allahın sofrasıdır. Kim Allahın sofrasından yararlanmak isterse, gayret etsin. Zira ilim, öğrenmekle olur.” (Hadis-i Şerif / İbn-i Mesud)
